Zuurstof is overal om
ons heen. Het is een essentieel element voor al het leven op aarde en toch is
het zo gewoon dat we er geen twee keer over nadenken; we realiseren ons niet
dat het veel meer is dan een component van de lucht.
1.
Onze atmosfeer bevat
ongeveer 21 procent zuurstof. Dat is tegenwoordig, zo’n 300 miljoen jaar
geleden was het zuurstofgehalte veel hoger, tot wel 35 procent. Hierdoor konden
bijvoorbeeld insecten tot enorme omvang uitgroeien; denk eens in, een libel met
een vleugelspanwijdte van een havik!
2.
Zuurstof is, in
tegenstelling tot wat veel mensen denken, niet brandbaar. Wel is het nodig bij en
accelereert het het verbrandingsproces van andere stoffen; neem je de zuurstof
weg, dan dooft het vuur vanzelf. Logisch ook eigenlijk, als zuurstof zelf
brandbaar zou zijn, zou het aanstrijken van een lucifer al tot gevolg hebben
dat de hele atmosfeer meteen in lichterlaaie staat.
3.
Bijna tweederde van
het gewicht van alle levende wezens op aarde komt van zuurstof. Dit komt vooral
omdat al deze levende wezens, zowel dieren als planten, voor het grootste deel
uit water bestaan, en 88,9 procent van het gewicht van water is zuurstof.
4.
Zuurstof (O2) is een
reactieve stof en gaat snel verbindingen aan met andere stoffen. Daarom moet
het constant bijgevuld worden. De fotosynthese van groene planten zorgt
hiervoor. Zonder plantaardig leven zou de zuurstof in onze atmosfeer snel
opraken. Zouden we ooit planeten ontdekken waar zuurstof aanwezig is, dan
kunnen we er van uitgaan dat hier leven is, omdat aanzienlijke hoeveelheden
zuurstof alleen voor kunnen komen door afgifte door levende organismen.
5.
Het noorder- en
zuiderlicht, die prachtige groene en donkerrode kleuren in de aurora’s Borealis
en Australis, worden mede veroorzaakt door zuurstofatomen. De zonnewind
slingert bij uitbarstingen grote hoeveelheden hoogenergetische geladen deeltjes
het heelal in. Zodra ze in onze atmosfeer komen, botsen ze met zuurstofatomen
en geven daarbij hun energie af. De aangeslagen zuurstofatomen geven deze
energie weer af in de vorm van schitterende lichtemissies. Door het magnetisch
veld om de aarde worden deze deeltjes in de omgeving van de aarde echter eerst
afgebogen, om pas bij de polen met verhoogde snelheid de atmosfeer binnen te
dringen. Daarom is dit licht meestal alleen daar te zien. Alleen bij heftige
uitbarstingen van plasmawolken op de zon kan emissie zo groot worden dat ook in
streken dichter bij de evenaar van dit prachtige natuurverschijnsel kan worden
genoten.
6.
Veel mensen denken dat
hyperventilatie wordt veroorzaakt door het inademen van teveel zuurstof. Als
iemand hyperventileert ademt hij heel snel in en uit, wat leidt tot symptomen
als hoofdpijn, lichtheid in het hoofd en duizeligheid, soms tot flauwvallen
toe. Ook kan pijn op de borst optreden en tintelingen in vingers, handen en
lippen, waardoor de persoon denkt een hartaanval te krijgen. Door dit snelle
in- en uitademen wordt niet zozeer teveel zuurstof opgenomen, maar teveel
kooldioxide uitgestoten. Een tekort aan kooldioxide leidt ertoe dat het bloed
minder zuur wordt (de pH wordt hoger), waardoor bloedvaten zich vernauwen, de
bloedstroom vertraagt en de zuurstofopname wordt verstoord.
7.
Als gas is zuurstof
kleurloos. In vloeibare vorm heeft het een lichtblauwe kleur. Voor wie zich
ooit heeft afgevraagd hoe het zou zijn om in een bassin vol vloeibare zuurstof
te zwemmen, het antwoord is: érrug koud! Dit volgens Carl Zorn van de Thomas Jefferson National Accelerator
Facility. Om zuurstof vloeibaar te maken moet de temperatuur dalen tot minus
180°C (minus 297,3°F), dus bevriezing en onderkoeling zouden toch snel om
de hoek komen kijken.
References: http://www.chemicool.com/elements/oxygen-facts.html and http://www.livescience.com/28738-oxygen.html
No comments:
Post a Comment