Waarom
heeft mijn arts mij zuurstof voorgeschreven?
Om te kunnen leven hebben wij allemaal zuurstof
nodig. Elk weefsel en elke cel in ons lichaam moet voorzien worden van constante
zuurstoftoevoer om goed te kunnen functioneren.
De longen nemen met de
ademhaling zuurstof op uit de lucht, en geven het door aan het bloed via
miljoenen kleine luchtzakjes, alveoli of longblaasjes genaamd. Het hemoglobine
in de rode bloedcellen bindt de zuurstofmoleculen en transporteert ze verder
naar alle weefsels en cellen.
Longziektes kunnen
ontstekingen en littekens in de alveoli veroorzaken. Deze inflammatie en
littekenvorming maken dat de longblaasjes de zuurstof niet meer goed aan het
bloed kunnen doorgeven. Het zuurstofgehalte in het bloed daalt hierdoor en de
weefsels, organen en cellen krijgen onvoldoende zuurstof om hun taken goed uit
te voeren. Een te laag zuurstofgehalte in het bloed wordt aangeduid met de term
hypoxemie.
Veel ziektes hebben
invloed op de longcapaciteit en de ademhaling. Als uw ziekte is gevorderd tot
een stadium waarin normaal ademhalen steeds moeilijker wordt en u aan hypoxemie
gaat lijden, dan kan uw arts er toe overgaan om u aanvullende zuurstof voor te
schrijven.
Hoe kan mijn arts vaststellen dat ik aanvullende
zuurstof nodig heb?
Dit kan bepaald worden
door het zuurstofgehalte in het bloed te meten. De hoeveelheid zuurstof die in
het bloed aanwezig is kan eenvoudig worden gemeten, op de volgende twee
manieren:
·
Oximetrie
– Via een clipje op de vinger of aan de oorlel wordt een lichtbundel door dit
lichaamsdeel gezonden. Een deel van dit licht wordt geabsorbeerd door de
hemoglobine in de rode bloedcellen. De oximeter berekent uit de hoeveelheid
geabsorbeerd licht de saturatiewaarde van zuurstof in het bloed, uitgedrukt in
een percentage. Dit resultaat noemt men de zuurstofverzadiging van het bloed.
Doorgaans is dit bij gezonde mensen 95-100%.
·
Arteriële bloedgasmeting – Voor deze meting wordt met een injectiespuit een
kleine hoeveelheid bloed afgenomen uit een slagader (arterie), meestal bij de
pols of in de lies. In het laboratorium wordt met een analyseapparaat de
spanning van onder andere zuurstof in het slagaderlijke bloed bepaald,
uitgedrukt in mm Hg. Dit noemt men de arteriële zuurstofspanning. De normale
waarden hiervoor liggen tussen de 80 en 100 mm Hg.
Cellen, en dus ook de
lichaamsweefsels, kunnen geen zuurstofvoorraad aanleggen en zijn dus
afhankelijk van een constante toevoer. Als op enig moment, ongeacht of dit
tijdens rust, slaap of activiteit is, de zuurstofverzadiging van het bloed
beneden de 89% komt of de arteriële zuurstofspanning tot onder de 60 mm Hg
zakt, dan is aanvullende zuurstof nodig. Uw arts zal door middel van tests
tijdens rust en activiteit bepalen of u aanvullende zuurstoftherapie nodig
hebt. Indien nodig kan ook een continu-meting met een oximeter gedurende een
hele nacht uitgevoerd worden, om de zuurstofverzadiging in uw bloed terwijl u
slaapt te bepalen.
Wanneer en hoe vaak moet ik de zuurstof gebruiken?
Uw arts zal u een
medisch voorschrift geven waarin wordt aangegeven wanneer en hoe vaak u de
zuurstof dient te nemen, gebaseerd op de testresultaten. Gewoonlijk worden
hierop de volgende items aangegeven:
·
Het debiet, dat is de
zuurstofstroom uitgedrukt in liters per minuut; deze moet voldoende zijn om de
zuurstofverzadiging in uw bloed boven de 90% te houden.
·
Wanneer u de zuurstof
dient te nemen; tijdens inspanning, alleen ’s nachts of continu 24 uur per dag
·
Het type apparatuur
dat u hiervoor het best gebruiken kunt; dit is mede afhankelijk van uw
leefgewoontes
Waarom zou ik aanvullende zuurstof moeten hebben
terwijl ik slaap?
Tijdens de slaap is
het zuurstofgehalte in het bloed van nature lager. Dit komt door een lagere
ademhalingsfrequentie en een geringere zuurstofbehoefte van het lichaam. Ook
worden een aantal longblaasjes tijdens de slaap op non-actief gesteld. Een
lagere zuurstofverzadiging tijdens de slaap is dus een natuurlijk verschijnsel,
maar als u vanwege uw conditie al met een te lage zuurstofverzadiging kampt,
kan deze tijdens uw slaap naar een kritiek niveau dalen.
Als de
zuurstofverzadiging in uw bloed overdag hoger is dan 94 procent in normale
omgevingslucht, dan is het onwaarschijnlijk dat deze tot onder de 88 procent
zal dalen tijdens uw slaap. Bij twijfel zal uw arts een oximetriemeting
gedurende de nacht aanvragen om te bepalen of de zuurstofverzadiging in uw
bloed tijdens uw slaap voldoende op peil blijft.
Hoe weet ik of ik voldoende extra zuurstof binnen
krijg?
Om dit te kunnen
bepalen moet de zuurstofverzadiging in uw bloed worden gemeten terwijl u de
aanvullende zuurstof gebruikt. Uw arts of therapeut van de zuurstofleverancier
zal dit testen in rusttoestand, tijdens inspanning en, indien hier een
indicatie voor is, terwijl u slaapt. Zolang de verzadigingsniveau boven de 90
procent is, is het zuurstofaanbod genoeg voor het bloed om voldoende zuurstof
te kunnen opnemen.
Is
het nodig zelf een oximeter aan te schaffen om de zuurstofverzadiging in mijn
bloed regelmatig te testen?
Sommige mensen zijn er
geruster op als ze zelf hun verzadigingsniveau regelmatig kunnen nakijken,
gedurende de dag of tijdens verschillende activiteiten, om zeker te zijn dat hun
bloed een verzadiging heeft van tenminste 90 procent.
Vinger oximeters
worden aangeboden via internet, bij winkels voor medische artikelen en zelfs in
de beter geoutilleerde sportzaken. Ze kunnen echter behoorlijk prijzig zijn en
bovendien zijn ze maar zelden getest op accuratesse. U kunt het beste met uw
arts of therapeut overleggen of het raadzaam of nuttig zou zijn voor u om zelf
zo’n apparaat voorhanden te hebben.
Op welke manier is aanvullende zuurstof nuttig voor
mij?
Een gebrek aan
zuurstof kan schade veroorzaken aan uw organen, met name aan de hersenen, het
hart en de nieren. Het gebruik van aanvullende zuurstof zorgt ervoor dat deze
organen gezond blijven. Er is aangetoond dat aanvullende zuurstof bij mensen
met hypoxemie zowel de kwaliteit van leven bevordert alsook de overlevingstijd
verlengt.
Bovendien kan
aanvullende zuurstof de symptomen van uw ziekte verzachten. Kortademigheid,
moeheid, duizeligheid of zelfs depressie verminderen aanzienlijk wanneer het
lichaam een voldoende zuurstoftoevoer krijgt. Dit kan ook leiden tot een hogere
alertheid, een beter slaappatroon en een algeheel betere gemoedstoestand. U
zult in staat zijn meer activiteiten te ontplooien en u meer mobiel voelen
zodat hobby’s en zelfs reizen weer met plezier kunnen worden opgepakt.
Betekent mijn behoefte aan aanvullende zuurstof dat ik
niet lang (meer) te leven heb?
Niet noodzakelijk,
veel mensen leven jarenlang zonder problemen met behulp van het gebruik van
aanvullende zuurstof. Maar dit hangt natuurlijk mede af van het verloop van uw
ziekte en diverse andere complicerende factoren.
Hoe lang zal ik aanvullende zuurstof moeten gebruiken?
Dat hangt voornamelijk
af van de reden waarom het werd voorgeschreven. Maar als uw longfunctie en de
conditie van uw hart verbeteren, en zuurstofwaarden in uw bloed zonder
aanvullende zuurstof weer normale waarden aannemen, dan kan uw arts vaststellen
dat u niet langer aanvullende zuurstof nodig hebt.
Kan ik verslaafd raken aan zuurstof?
Nee, het is onmogelijk
verslaafd te raken aan zuurstof. Iedereen heeft een voortdurende toevoer van
zuurstof nodig om te kunnen leven. Uw hemoglobine of lichaamscellen zullen niet
gewend raken aan of veranderen door een hogere zuurstoftoevoer. Ze nemen gewoon
wat beschikbaar en nodig is voor een goed functioneren van uw lichaam.
Heeft het nemen van aanvullende zuurstof bijwerkingen?
Het is belangrijk dat
u de aanvullende zuurstof gebruikt zoals uw arts u heeft voorgeschreven. Als u
hoofdpijn krijgt, verward raakt of bovenmatig slaperig wordt direct na aanvang
van het nemen van aanvullende zuurstof, dan kan het zijn dat het verbruik te
hoog is ingesteld en dient dit door uw arts verlaagd te worden.
Bij een debiet van 4
liter per minuut of hoger kunnen de slijmvliezen in uw neus uitdrogen en
beschadigd raken, waardoor ze gaan bloeden. Een bevochtiger aangesloten aan uw
apparatuur kan hier uitkomst bieden; die zorgt dat de zuurstof die u inademt
meer vocht bevat. In sommige gevallen kan ook een speciale zalf of crème het
uitdrogen helpen voorkomen.
No comments:
Post a Comment