Een ontoereikend zuurstofaanbod heeft bijgedragen tot de doodsoorzaak

Tijdens een astma-aanval trekken de gladde spieren in de bronchiën samen, waardoor deze zich vernauwen. Tegelijkertijd zwellen de slijmvliezen van de luchtwegen door infectie en scheiden slijm af. De bovenlaag kan zelfs beschadigd raken en cellen verliezen waardoor de luchtwegen nog verder vernauwen. Een vernauwde luchtweg dwingt de patiënt tot meer inspanning om een gelijke hoeveelheid lucht in en weer uit te ademen. Bij astma is deze vernauwing reversibel, wat wil zeggen dat met een adequate behandeling of soms vanzelf, de spieren zich ontspannen en de ontsteking verdwijnt, zodat de luchtwegen zich weer verwijden en de ademhaling weer normaal wordt.

De luchtwegen vernauwen zich in reactie op stimuli die normaal gesproken geen invloed hebben op gezonde longen (prikkels). Zulke prikkels kunnen zijn:

Allergenen
Infecties
Irriterende stoffen
Inspanning, stress and onrust
Aspirine

Er zijn veel allergenen die door inademing een astma-aanval kunnen veroorzaken; pollen, huisstofmijtschilfers, lichaamsafscheidingen van kakkerlakken, deeltjes van veren en huidschilfers van (huis-)dieren. Deze allergenen binden zich aan het immunoglobuline E (IgE, een van de soorten antistoffen in ons lichaam), dat op de slijmvliezen zit, waardoor de zich hier bevindende mestcellen aangezet worden om histamine af te scheiden die de astma-aanval veroorzaken. (Deze vorm van astma wordt allergische astma genoemd). Hoewel voedselallergieën maar zelden een astma-aanval opwekken, kunnen sommige voedingsmiddelen (zoals schaaldieren of pinda’s) heftige aanvallen teweegbrengen bij mensen die gevoelig zijn voor deze voedingsmiddelen.

Astma-aanvallen veroorzakende infecties zijn meestal viraal, zoals een verkoudheid, bronchitis en soms longontsteking.

Irriterende stoffen die een astma-aanval kunnen uitlokken zijn rook van tabak, marihuana of cocaïne, geurstoffen (zoals in parfums, schoonmaakmiddelen of luchtverontreiniging), koude lucht en maagzuur dat in de luchtwegen terechtkomt door gastro-oesofageale refluxziekte.

Bovendien kunnen mensen met astma tijdens inspanning of sporten bronchoconstrictie ontwikkelen. Door stress en ongerustheid kunnen mestcellen aangezet worden om histamine en leukotriënen af te scheiden, die op hun beurt de nervus vagus prikkelen. De hiermee in verbinding staande gladde spieren in de bronchiën trekken zich dan samen en vernauwen de luchtweg.

Astma-aanvallen kunnen variëren in frequentie en heftigheid. Sommige mensen zijn het grootste deel van de tijd vrij van symptomen en hebben slechts af en toe korte en lichte aanvallen. Anderen hoesten en piepen de hele tijd en hebben vaker en ernstigere aanvallen.

Een astma-aanval kan plotseling beginnen met piepen, hoesten en kortademigheid. Maar soms kan zo’n aanval ook geleidelijk op gang komen met zich langzaam verergerende symptomen. In beide gevallen ondervinden astmapatiënten meestal als eerste kortademigheid, hoesten of druk op de borst. Een aanval kan binnen enkele minuten voorbij zijn, maar kan ook uren of soms zelfs dagen duren. Jeuk op de borst of in de hals kan een voortijdig symptoom zijn, vooral bij kinderen. Soms is een droge hoest ’s nachts of bij inspanning het enige symptoom.

Tijdens een astma-aanval kan de benauwdheid zeer ernstig worden en angstige gevoelens teweegbrengen. De patiënt gaat instinctief rechtop zitten en voorover leunen en gebruikt hals- en borstspieren om de ademhaling te ondersteunen, maar hapt nog steeds naar lucht. Zweten is een normale reactie op alle inspanning en angst. De hartslag versnelt en de patiënt kan een kloppend gevoel in de borst krijgen.

Tijdens een zware aanval is de patiënt nauwelijks in staat enkele woorden te spreken zonder tussendoor adem te halen. Het piepen kan verminderen, omdat er nog maar weinig lucht in en uit de longen stroomt. Verwarring, lethargie en een blauwige huidskleur zijn de tekenen dat de patiënt een ernstig zuurstofgebrek heeft, noodhulp is dan beslist noodzakelijk. Met de juiste behandeling knapt de patiënt gewoonlijk snel weer op en herstelt volledig, zelfs na een zware astma-aanval. In zeldzame gevallen kunnen de aanvallen zich in zo’n snel tempo opvolgen, dat de patiënt het bewustzijn verliest en zichzelf niet meer de noodzakelijke behandeling kan geven. Zulke patiënten zouden een medische armband moeten dragen en altijd een mobiele telefoon bij zich hebben waarin de relevante noodnummers voor medische assistentie staan. Uit onderzoek is gebleken dat er een sterk verband bestaat tussen stress en astmasymptomen, deskundigen beweren dan ook dat een betere behandeling, waaronder ook training in het vergroten van het zelfvertrouwen en de algehele conditie, kunnen bijdragen aan het verhogen van de kwaliteit van leven van astmapatiënten. De directe band tussen stress en astma worden duidelijk als men de mogelijke consequenties van onbehandelde astma-aanvallen in ogenschouw neemt.

Een astma-aanval kan zeer beangstigend zijn, zowel voor de patiënt als voor zijn omgeving. Zelfs bij een lichte aanval kunnen de symptomen paniek veroorzaken. Een ernstige astma-aanval is een levensbedreigende noodsituatie die onmiddellijke professionele medische hulp behoeft. Indien snelle en adequate behandeling uitblijft, kan een ernstige astma-aanval tot de dood leiden.

Mensen die een lichte astma-aanval krijgen zijn meestal wel in staat zelf, zonder medische hulpverleners, de benodigde handelingen uit te voeren om deze te bestrijden. Ze gebruiken meestal een inhalator die een kortwerkende dosis bètablokker als albuterol geeft bij iedere inhalatie, gaan naar buiten de frisse lucht in (weg van sigarettenrook en andere irriterende stoffen) en nemen een rustpauze.

Mensen met ernstige symptomen zullen naar een noodhulpdienst moeten. Bij ernstige aanvallen dienen artsen in hoge frequentie (of soms continu) bètablokkers toe via inhalatie, soms in combinatie met anticholinergica. Tevens wordt onmiddellijk aanvullende zuurstof toegediend, zodat een luchtmengsel rijker aan zuurstof ingeademd wordt en het zuurstof gehalte in het bloed weer stijgt.

Wordt vervolgd in deel 2….